در جهان امروز که بسیاری از کشورها آزادی مذهب را به‌عنوان یکی از بدیهی‌ترین حقوق انسانی می‌شناسند، هنوز هستند کشورهایی که انتخاب ایمان جدید، جرمی نابخشودنی تلقی می‌شود. ایران یکی از این کشورهاست؛ جایی که نوکیشان مسیحی، تنها به جرم انتخاب قلبی و درونی خود، با زندان، شکنجه و حتی اعدام روبرو می‌شوند. داستان سه نوکیش مسیحی ایرانی، نمونه‌ای تلخ و تکان‌دهنده از این واقعیت است؛ روایتی که نه‌تنها قلب هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد، بلکه زنگ خطری است برای همه ما که باور داریم آزادی مذهب باید جهانی و بدون تبعیض باشد.
معرفی افراد بازداشت‌شده و اتهامات آن‌ها
در مرکز این داستان تلخ و سرشار از ظلم، سه نوکیش مسیحی ایرانی قرار دارند: عباس سوری، نرگس نصیری و مهران شاملویی.
این سه شهروند، با ایمان قلبی خود تصمیم گرفتند که از اسلام به مسیحیت تغییر دین دهند؛ تصمیمی که در بسیاری از کشورها نه تنها جرم نیست، بلکه از حقوق اساسی انسان‌ها شناخته می‌شود. اما در ایران، این انتخاب ساده و شخصی به پرونده‌ای امنیتی تبدیل شد که برای هر سه نفر، مجازات‌هایی سنگین به همراه داشت.
از میان این سه نفر، نرگس نصیری وضعیت ویژه‌تری دارد؛ او نه تنها با اتهامات سنگین روبرو است، بلکه باردار نیز هست. این واقعیت تلخ، نشان‌دهنده بی‌رحمی مضاعف در برخورد با این خانواده است؛ مادری باردار که به جای حمایت و احترام، با زندان، تهدید و خطر اعدام مواجه شده است.
جزئیات حکم ۴۰ سال زندان و خطر اعدام
براساس گزارش رسمی منتشر شده توسط منابع معتبر، دادگاه انقلاب ایران بدون رعایت دادرسی عادلانه، هر سه نفر را با اتهاماتی چون ارتداد، تبلیغ مسیحیت و فعالیت تبلیغی مغایر با شرع اسلام، به مجموعاً بیش از ۴۰ سال زندان محکوم کرد.
همزمان فعالان حقوق بشر هشدار داده‌اند که این احکام می‌تواند به مجازات مرگ نیز تغییر یابد؛ چراکه در فقه اسلامی ارتداد از دین اسلام همچنان حکمش اعدام است و سیستم قضایی ایران این ابزار را بارها علیه نوکیشان مسیحی به کار برده است.
واکنش خانواده‌ها و جوامع مسیحی
در پی اعلام این حکم سنگین، خانواده‌های بازداشت‌شدگان، که خود نیز تحت نظارت و تهدید مداوم هستند، با انتشار پیام‌هایی خطاب به جامعه جهانی، کلیساها و نهادهای حقوق بشری، درخواست حمایت فوری کردند.
آن‌ها تاکید کردند که عزیزانشان صرفاً به دلیل باور به عیسی مسیح تحت پیگرد قرار گرفته‌اند و هیچ فعالیت خشونت‌آمیز یا ضد دولتی انجام نداده‌اند.
این خبر به سرعت واکنش جوامع مسیحی جهانی را در پی داشت. کلیساهای بزرگ، رهبران مذهبی و سازمان‌های مدافع حقوق بشر با انتشار بیانیه‌های رسمی، این احکام را نمونه‌ای آشکار از سرکوب آزادی مذهب دانسته و خواستار لغو فوری آن شدند.
تغییر دین به مسیحیت در ایران؛ جرم یا حق انسانی؟
نگاهی به قوانین ایران و مجازات ارتداد
در جمهوری اسلامی ایران، تغییر دین از اسلام به هر دین دیگری، مصداق «ارتداد» تلقی می‌شود. بر اساس فقه اسلامی، ارتداد یکی از بزرگ‌ترین گناهان به حساب می‌آید و حکم آن اعدام است.
دادگاه‌های ایران، به ویژه دادگاه انقلاب، در این موارد مستقیماً به منابع فقهی و فتاوای مراجع تقلید استناد می‌کنند و در موارد متعددی شاهد صدور حکم اعدام برای نوکیشان مسیحی بوده‌ایم.
این مجازات قرون‌وسطایی، نه‌تنها ناقض بدیهی‌ترین حقوق بشری است، بلکه در تضاد کامل با قوانین بین‌المللی، از جمله منشور جهانی حقوق بشر، می‌باشد که به صراحت اعلام می‌دارد هر انسانی حق دارد دین خود را انتخاب یا تغییر دهد و به صورت عمومی یا خصوصی ایمان خود را ابراز کند.
دیدگاه اسلام نسبت به تغییر دین
در بسیاری از کشورهای اسلامی، برداشت‌ها و رویکردهای مختلفی نسبت به تغییر دین وجود دارد. برخی کشورهای اسلامی مانند مراکش یا تونس با تغییر دین برخورد امنیتی نمی‌کنند، اما در ایران به شدت با تغییر دین، به ویژه به مسیحیت، برخورد می‌شود.
از منظر اسلام سنتی حاکم بر ایران، تغییر دین از اسلام نه‌تنها خیانت به خدا بلکه تهدیدی برای ساختار دینی و حکومتی تلقی می‌شود؛ چراکه جمهوری اسلامی خود را حکومتی بر پایه شریعت اسلامی معرفی می‌کند.
این نگاه بسته و قرون‌وسطایی سبب شده است که افراد بسیاری، حتی بدون اعلام رسمی تغییر دین، به خاطر داشتن کتاب مقدس یا شرکت در جلسات خانگی مسیحیان، به زندان و شکنجه محکوم شوند.
حقوق بشر و آزادی مذهب در منشورهای جهانی
براساس ماده ۱۸ «اعلامیه جهانی حقوق بشر» که ایران نیز یکی از امضاکنندگان آن است:
«هر کس حق دارد از آزادی فکر، وجدان و مذهب برخوردار باشد؛ این حق شامل آزادی تغییر مذهب یا اعتقاد و همچنین آزادی اظهار مذهب یا اعتقاد، اعم از فردی یا جمعی، علنی یا خصوصی، از طریق تعلیم، عبادت، نیایش و رعایت مناسک می‌شود.»
این ماده به صراحت تأکید می‌کند که هیچ انسانی نباید به دلیل انتخاب یا تغییر ایمان خود تحت پیگرد یا مجازات قرار گیرد.
سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، عفو بین‌الملل و سایر نهادهای معتبر جهانی نیز بارها و بارها ایران را به دلیل نقض این اصل جهانی محکوم کرده‌اند.
با این حال، ایران همچنان به بهانه حفظ هویت اسلامی، راه هرگونه گفت‌وگوی دینی آزاد را مسدود کرده و نوکیشان مسیحی را دشمنان نظام تلقی می‌کند.
آمار و نمونه‌های مشابه سرکوب نوکیشان مسیحی در ایران
پرونده‌های مشابه در سال‌های اخیر
متأسفانه داستان سه نوکیش مسیحی ایرانی تنها یک نمونه از ده‌ها و شاید صدها پرونده مشابه در ایران است. طبق گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری همچون Open Doors، Amnesty International و Article18، ایران یکی از خطرناک‌ترین کشورها برای نوکیشان مسیحی است.
هر سال ده‌ها نوکیش مسیحی توسط نیروهای امنیتی بازداشت، شکنجه و به زندان‌های طولانی‌مدت محکوم می‌شوند. تنها در سال ۲۰۲۳، حداقل ۱۳۴ مسیحی ایرانی به دلایل مذهبی بازداشت و مورد تعقیب قرار گرفتند.
از جمله پرونده‌های برجسته می‌توان به بازداشت یوسف ندرخانی، کشیش سابق کلیسای خانگی در رشت، اشاره کرد. او که بارها بازداشت و محکوم شده، نهایتاً به ۱۰ سال زندان محکوم شد و برای مدتی در زندان اوین زندانی بود.
پرونده‌های دیگری نیز مانند فاطمه محمدی، نوکیش مسیحی جوان که به دلیل تبلیغ ایمان خود بازداشت و مورد آزار قرار گرفت، نمونه‌ای دیگر از این سرکوب‌های سیستماتیک است.
تحلیل روند سرکوب نوکیشان در دهه گذشته
طی یک دهه گذشته، حکومت ایران سیاست‌های سختگیرانه‌تری را در برابر نوکیشان مسیحی اتخاذ کرده است. علت این شدت گرفتن فشارها را می‌توان در دو عامل اصلی جست‌وجو کرد:
- رشد سریع کلیساهای خانگی:
- بسیاری از ایرانیان در پاسخ به فشارهای مذهبی حکومت اسلامی، جذب پیام محبت، امید و آزادی مسیحیت می‌شوند. این موج از نظر حکومت تهدیدی جدی علیه بنیان‌های اسلامی محسوب می‌شود.
- ترس از گسترش ایمان مسیحی:
- حکومت ایران از نفوذ آموزه‌های مسیحی در میان مردم، به‌ویژه نسل جوان و تحصیل‌کرده، به شدت بیم دارد. همین عامل باعث شده است که هرگونه فعالیت مسیحی، حتی در سطح خانگی و خانوادگی، به عنوان تهدید امنیت ملی قلمداد شود.
طبق بررسی‌ها، بیشتر دستگیری‌ها و محاکمه‌ها بدون ارائه مدارک مستدل و بر اساس اعترافات اجباری یا فشارهای روانی صورت می‌گیرد.
این الگوی سرکوب نشان می‌دهد که رژیم ایران به جای تلاش برای گفت‌وگوی مذهبی و احترام به انتخاب‌های فردی، سیاست «نفی و حذف» را علیه نوکیشان مسیحی در پیش گرفته است.
واکنش‌های جهانی و کمپین‌های حمایت از نوکیشان
واکنش کلیساها، نهادهای حقوق بشری و رسانه‌های جهانی
خبر محکومیت سه نوکیش مسیحی ایرانی به‌سرعت در رسانه‌های بین‌المللی بازتاب یافت و واکنش گسترده کلیساها، فعالان حقوق بشر و سازمان‌های مسیحی جهانی را به همراه داشت.
کلیساهای جهانی، به ویژه در اروپا و آمریکای شمالی، در بیانیه‌هایی رسمی این اقدام را محکوم کردند و اعلام کردند که ایمان نباید هرگز مجازات داشته باشد. اسقف‌ها و رهبران روحانی در خطبه‌ها و مصاحبه‌های خود خواستار دعا، اقدام و آگاهی‌رسانی درباره این ظلم آشکار شدند.
